YENİ TÜRK TİCARET KANUNU’NA GÖRE TACİR

 

Yazan: Cahit YERCİ

(Kaynak: Cahit YERCİ, "Yeni Türk Ticaret Kanunu'nun Defterlere İlişkin Hükümleri (Vergi Usul Kanunu İle Karşılaştırmalı Olarak)", Vergi Dünyası, Hesap Uzmanları Derneği Aylık Yayını, Mayıs 2012, Sayı: 369, s. 181-182.)

 A. Gerçek Kişi Tacirler

 “Tacir”, “bir ticari işletmeyi, kısmen de olsa, kendi adına işleten kişi”dir (Yeni TTK m. 12/1).  

1. Ticari İşletme

                     “Ticari işletme”, Yeni TTK’daki tanıma göre, “esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve  bağımsız şekilde yürütüldüğü işletme”dir  (Yeni TTK m. 11/1).

 Ticari işletme ile esnaf işletmesi arasındaki sınır, Bakanlar Kurulu’nca çıkarılacak kararname ile belirlenir (Yeni TTK m. 11/2).

Esnaf işletmesi ile ticari işletme arasındaki sınırı belirleyen, 18/06/2007 tarihli ve 2007/12362 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (BKK)[1] yürürlükte bulunmaktadır. Söz konusu BKK, şu anda yürürlükte bulunan 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1463’üncü maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılmıştır. Söz konusu BKK’nın belirlediği  sınırlar, Yeni TTK’nın 11/2’nci maddesi uyarınca yeni belirleme yapılıncaya kadar geçerli  olmaya devam edecektir.  6103 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun (TTKYUŞHK)’nın[2] 10’uncu maddesi bunu öngörmektedir.

 Aynı BKK’ya göre (m. 1-a),   vergiden muaf bulunan ya da basit usulde vergilendirilen ya da işletme hesabına göre defter tutan ve,

·   esnaf ve sanatkar meslek kollarına[3] dahil olan,

·   ekonomik faaliyetini sermayesiyle birlikte bedeni çalışmasına dayandıran,

·   kazancı tacir ve sanayici niteliği kazandırmayacak tutarda olan, 

kişilerden, Vergi Usul Kanunu (VUK)’un 177’nci maddesinin,

 ·   1 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı parasal limitlerin yarısını,

·   2 numaralı bendinde yazılı parasal limitlerin tamamını, 

aşmayanlar esnaf ve sanatkar sayılmaktadır.

 Aynı BKK’ya göre (m. 1-b), yukarıda belirtilen parasal limitleri aşan aynı nitelikteki kişiler ise tacir sayılacaktır; bilanço usulüne göre defter tutanlar da tacir sayılmaktadır.

Yukarıda yer verilen açıklamalar uyarınca, aşağıdaki tabloda belirtilen tutarları aşan gerçek kişiler tacir sayılmaktadır. [4]

	Satın aldığı malları olduğu gibi ya da işledikten sonra satanlar	Satın aldığı malları olduğu gibi ya da  işledikten sonra satma işi dışında kalan  işlerle uğraşanlar	Satın aldığı malları olduğu gibi ya da  işledikten sonra satma işi ile birlikte bu iş dışında kalan işleri yapanlar
Aşıldığında Tacir Sayılmayı Gerektirecek  Yıllık Alım Tutarı	70.000 TL	-	Satın alınan ve olduğu gibi ya da  işlendikten sonra satılan mallardan sağlanan iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 70.000 TL’yi aşarsa, bu işi yapanları tacir sayılır.
Aşıldığında Tacir Sayılmayı Gerektirecek Yıllık Satış/Gayri Safi İş Hasılatı Tutarı	95.000 TL	77.000 TL

                      B. Tüzel Kişi Tacirler

 Yeni TTK,   

·   ticaret şirketlerini (kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketleri),

·  amacına varmak için ticari bir işletme işleten vakıfları,

·  amacına varmak için ticari bir işletme işleten dernekleri, 

tacir saymaktadır (Yeni TTK m. 16/1).

 C. Kamu Tüzel Kişilerince Kurulan Kurum ve Kuruluşlar

 Kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlar tacir sayılmaktadır (Yeni TTK m. 16/1).

---

[1] 21/07/2007 tarihli ve 26589 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

[2] Söz konusu kanun 01/07/2012 tarihinde yürürlüğe girecektir.

[3] Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu’nca belirlenen esnaf ve sanatkar meslek kolları 13/06/2007 tarihli ve 26551 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

[4] VUK’un 177’nci maddesinde yer alan ve 26/12/2011 tarihli ve 28154 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunan 411 Numaralı VUK Genel Tebliği ile 01/01/2012 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yeniden belirlenen tutarlar ve 18/06/2007 tarihli ve 2007/12362 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 1’inci maddesinin (a) ve (b) bentleri hükümleri esas alınmak suretiyle hesaplanarak tabloya aktarılmıştır.   

YENİ TÜRK TİCARET KANUNU UYARINCA ÇIKARILACAK TÜZÜK VE YÖNETMELİKLER

                       Yazan: Cahit YERCİ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (Yeni TTK) ve 6103 sayılı Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanun (TTKYUŞHK) 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Yeni TTK hükümleri uyarınca, aşağıda alt başlıklar altında belirtilen tüzük ve yönetmeliklerin çıkarılması gerekmektedir 

1.      Tüzükler

·      Ticaret sicil müdürlüklerinin kurulmasına ve işleyişine ilişkin usulleri ve esasları düzenleyen tüzük.

·      Ticaret şirketlerinin işlemlerini, işlem ilkelerini ve usulünü belirleyen tüzük.

·      Gemi tasdiknamesinin ve bayrak şahadetnamesinin nasıl düzenleneceğini, geminin adının gemi üzerine nasıl yazılacağını ve bu Bölüm hükümlerinin uygulama şeklini belirleyen tüzük.

·      Gemi sicili tüzüğü. 

2.      Yönetmelikler

·      Ticaret sicil müdürlüklerinin kurulmasında aranacak koşullara ilişkin yönetmelik.

·      Bağımsız denetleme kuruluşlarının kuruluş ve çalışma esasları ile denetleme elemanlarının niteliklerini belirleyen yönetmelik (Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanacak, Bakanlar Kurulu’nca yürürlüğe konulacak).

·      Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın izniyle kurulan anonim şirketler dışında kalan şirketlerin genel kurullarında adı geçen bakanlık temsilcisinin bulunacağı durumlar ile bu temsilcilerin görevlendirilmelerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmelik.

·      Pay ve pay senetlerinin tevdi edileceği kişiler, bağlı olacakları usul ve esaslar, temsil belgesinin içeriği hakkında yönetmelik.

·      Anonim şirketlerin ve şirketler topluluğunun yönetim kurullarının yıllık faaliyet raporlarının zorunlu asgari içeriklerini belirleyen yönetmelik.

·      Yolcu taşımasına ilişkin olarak Ulaştırma Bakanlığı’nca hazırlanacak yönetmelik.

·      Grup sigortalarında, ayrılma, ödünç alma, indirme, bildirim yükümlülüğü ve ilgili diğer konular hakkında Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Bakanlık tarafından çıkartılacak yönetmelik.

·      Küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri tanımlayan ölçütlere ilişkin  yönetmelik.

·      Sermaye şirketlerince açılacak internet sitesinin tescili ve ilgili diğer hususlar hakkında yönetmelik.

·      Sermaye şirketlerinde yönetim organlarının elektronik ortamda yapacağı toplantılara ilişkin yönetmelik. 

3.Tüzük ve Yönetmeliklerin Yayımlanması

1’inci ve 2’nci başlıklar altında belirtilen, sırasıyla, tüzüklerin ve yönetmeliklerin Yeni TTK’nın yayımı tarihinden (14/02/2011’den) itibaren bir yıl içinde (14/02/2012 tarihine değin) yayımlanması gerekmektedir (TTKYUŞHK m. 42/1). Bu gerekliliği ortaya koyan TTKYUŞHK, bugün itibarıyla, daha yürürlüğe girmemiştir. Dolayısıyla, tüzük ve yönetmeliklerin 14/02/2012 tarihine değin yayımlanması gereğine işaret eden hüküm yok hükmündedir. Ayrıca, Yeni TTK hükümlerine göre çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerin, belirtilen kanunun yürürlüğe gireceği 01/07/2012 tarihinden uygulanması olanağı da yoktur.  

YENİ TÜRK TİCARET KANUNU'NA GÖRE LİMİTED ŞİRKETLERİN SERMAYE ARTIRMA ZORUNLULUĞU

         Yazan: Cahit YERCİ

          Yeni Türk Ticaret Kanunu (yeni TTK) 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek.  Türk Ticaret Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun (TTKYUŞHK) da aynı tarih itibarıyla yürürlükte olacak.

           Belirtilen kanunların yürürlüğe girmesiyle birlikte, Yeni TTK'ya uyum için şirketlerin yapması gereken bazı işler bulunmaktadır. Bunlardan biri limited şirketleri ilgilendirmektedir. Buna göre,  sermayeleri 10.000 TL'nin altında olan limited şirketler sermayelerini 14 Şubat 2014 tarihine kadar 10.000 TL'ye yükselteceklerdir.

            Sermaye artırımı için öngörülen süreyi Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, herbiri birer yıl olmak üzere, en çok  iki kez uzatabilecektir. Bu çerçevede, sermaye artırma süresi 14 Şubat 2016 tarihine değin uzatılabilecektir. 

             Belirlenen sürelerin sonuna değin sermaye artırmayan şirketler infisah etmiş (sona ermiş) sayılacaktır.