YENİ TÜRK TİCARET KANUNU’NA GÖRE TACİR

 

Yazan: Cahit YERCİ

(Kaynak: Cahit YERCİ, "Yeni Türk Ticaret Kanunu'nun Defterlere İlişkin Hükümleri (Vergi Usul Kanunu İle Karşılaştırmalı Olarak)", Vergi Dünyası, Hesap Uzmanları Derneği Aylık Yayını, Mayıs 2012, Sayı: 369, s. 181-182.)

 A. Gerçek Kişi Tacirler

 “Tacir”, “bir ticari işletmeyi, kısmen de olsa, kendi adına işleten kişi”dir (Yeni TTK m. 12/1).  

1. Ticari İşletme

                     “Ticari işletme”, Yeni TTK’daki tanıma göre, “esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve  bağımsız şekilde yürütüldüğü işletme”dir  (Yeni TTK m. 11/1).

 Ticari işletme ile esnaf işletmesi arasındaki sınır, Bakanlar Kurulu’nca çıkarılacak kararname ile belirlenir (Yeni TTK m. 11/2).

Esnaf işletmesi ile ticari işletme arasındaki sınırı belirleyen, 18/06/2007 tarihli ve 2007/12362 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (BKK)[1] yürürlükte bulunmaktadır. Söz konusu BKK, şu anda yürürlükte bulunan 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1463’üncü maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılmıştır. Söz konusu BKK’nın belirlediği  sınırlar, Yeni TTK’nın 11/2’nci maddesi uyarınca yeni belirleme yapılıncaya kadar geçerli  olmaya devam edecektir.  6103 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun (TTKYUŞHK)’nın[2] 10’uncu maddesi bunu öngörmektedir.

 Aynı BKK’ya göre (m. 1-a),   vergiden muaf bulunan ya da basit usulde vergilendirilen ya da işletme hesabına göre defter tutan ve,

·   esnaf ve sanatkar meslek kollarına[3] dahil olan,

·   ekonomik faaliyetini sermayesiyle birlikte bedeni çalışmasına dayandıran,

·   kazancı tacir ve sanayici niteliği kazandırmayacak tutarda olan, 

kişilerden, Vergi Usul Kanunu (VUK)’un 177’nci maddesinin,

 ·   1 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı parasal limitlerin yarısını,

·   2 numaralı bendinde yazılı parasal limitlerin tamamını, 

aşmayanlar esnaf ve sanatkar sayılmaktadır.

 Aynı BKK’ya göre (m. 1-b), yukarıda belirtilen parasal limitleri aşan aynı nitelikteki kişiler ise tacir sayılacaktır; bilanço usulüne göre defter tutanlar da tacir sayılmaktadır.

Yukarıda yer verilen açıklamalar uyarınca, aşağıdaki tabloda belirtilen tutarları aşan gerçek kişiler tacir sayılmaktadır. [4]

	Satın aldığı malları olduğu gibi ya da işledikten sonra satanlar	Satın aldığı malları olduğu gibi ya da  işledikten sonra satma işi dışında kalan  işlerle uğraşanlar	Satın aldığı malları olduğu gibi ya da  işledikten sonra satma işi ile birlikte bu iş dışında kalan işleri yapanlar
Aşıldığında Tacir Sayılmayı Gerektirecek  Yıllık Alım Tutarı	70.000 TL	-	Satın alınan ve olduğu gibi ya da  işlendikten sonra satılan mallardan sağlanan iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 70.000 TL’yi aşarsa, bu işi yapanları tacir sayılır.
Aşıldığında Tacir Sayılmayı Gerektirecek Yıllık Satış/Gayri Safi İş Hasılatı Tutarı	95.000 TL	77.000 TL

                      B. Tüzel Kişi Tacirler

 Yeni TTK,   

·   ticaret şirketlerini (kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketleri),

·  amacına varmak için ticari bir işletme işleten vakıfları,

·  amacına varmak için ticari bir işletme işleten dernekleri, 

tacir saymaktadır (Yeni TTK m. 16/1).

 C. Kamu Tüzel Kişilerince Kurulan Kurum ve Kuruluşlar

 Kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlar tacir sayılmaktadır (Yeni TTK m. 16/1).

---

[1] 21/07/2007 tarihli ve 26589 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

[2] Söz konusu kanun 01/07/2012 tarihinde yürürlüğe girecektir.

[3] Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu’nca belirlenen esnaf ve sanatkar meslek kolları 13/06/2007 tarihli ve 26551 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

[4] VUK’un 177’nci maddesinde yer alan ve 26/12/2011 tarihli ve 28154 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunan 411 Numaralı VUK Genel Tebliği ile 01/01/2012 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yeniden belirlenen tutarlar ve 18/06/2007 tarihli ve 2007/12362 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 1’inci maddesinin (a) ve (b) bentleri hükümleri esas alınmak suretiyle hesaplanarak tabloya aktarılmıştır.