Mali Hukuk Alanında Yeni Yayınlar

 

Yazar: Bumin DOĞRUSÖZ

25.07.2005

 

(Dünya Gazetesi)

Uzunca bir süredir yeni yayınları duyuramamış olmamız sebebiyle bende duyurulmayı bekleyen değerli çalışmaların bir kısmını geçen yazımda tanıtmaya çalışmıştım. Bu yazımda da, tanıtamadığım diğer çalışmaları duyurmak istiyorum.

Bu yazımda tanıtmak istediğim ilk eser, Maliye Müfettişi Osman Saraç tarafından kaleme alınmış bulunan "İhracatta Devlet Yardımları" adlı kitap. Kitapda "Türk ürünlerinin yurtdışında markalaşmasına ve Türk malı imajının yerleştirilmesine yönelik teşvikler", "AR-GE'ye yönelik teşvikler", "yurtdışı fuar katılımlarına yönelik teşvikler", "yurtiçi ihtisas fuarlarının desteklenmesine yönelik teşvikler", "çevre maliyetlerinin desteklenmesine yönelik teşvikler", "pazar araştırması ve eğitim yardımına yönelik teşvikler", "istihdam yardımı desteği", "yurtdışında ofis, mağaza açma, işletme ve marka tanıtım faaliyetlerinin desteklenmesine yönelik teşvikler" ile "ihracat ve ihracat sayılan teslimlere yönelik vergi, resim ve harç istisnası" ayrı ayrı bölümler halinde irdelenmekte.

Duyuracağımız ikinci kitap ise, Gelirler Başkontrolörü Cahit Yerci tarafından kaleme alınmış bulunan "Gümrük Mevzuatı Dahil Tüm Yönleriyle İthalatta KDV" isimli çalışma. Kitap özellikle ithalatçılar, gümrükçüler, ithalatla ilgili vergisel işlemleri takip eden meslek mensupları için son derece önemli bir kaynak. Bilindiği gibi, gümrük vergileri ve gümrükte yapılan vergilendirme işlemleri, Vergi Usul Kanunu'na tabi değildir. Konu tamamiyle Gümrük Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir. Yazar da konuyu, gümrük mevzuatı açısından değerlendirerek, özellikle ceza, itiraz, yargısal yollara başvuru gibi konuları da kitabına dahil ederek, bu alandaki bir boşluğu doldurmuş.

Tanıtacağımız üçünü kitap ise, Çalışma Bakanlığı İş Müfettişi Arif Temir ile SSK Müfettişi İsa Karakaş tarafından kaleme alınmış bulunan "SSK ve İş Mevzuatı İhtilafları ve Çözüm Yolları" adlı kitap. Konu özellikle ceza ve itiraz yolları ve usulleri ağırlıklı olarak değerlendirilmek suretiyle kaleme alınmış. Ancak kitapda, İş Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanunu'nun dışında bu alana ilişkin diğer kanunlara (örneğin, Basın ve Deniz İş Kanunları, İşsizlik Sigortası, Bağ-Kur Kanunu, İş-Kur ve Terörle Mücadele Mevzuatları gibi) göre kesilen cezalar ve ihtilaflarda değerlendirme kapsamına alınmış. Kitap, monografik bir çalışma olarak kendi alanında bir hayli kapsamlı hazırlanmış, emsal içtihatlar ve dilekçe örnekleri ile, adeta bir temel eser ortaya çıkmış.

Buraya kadar aktardığımız kitapların tamamı Yaklaşım Yayınları arasında yayınlandı. Dolayısıyla bu kitapları edinmek isteyenler, yayıncı kuruluşun 0312.4687646 numaralı telefonlarına müracaat edebilirler.

Tanıtacağımız dördüncü eser ise, Yrd. Doç. Dr. G. Kürşat Yerlikaya tarafından kaleme alınmış bulunan "İhtirazi Kayıtla Beyan ve Yargı Yolu" adlı çalışma. Bilindiği gibi ihtirazi kayıt konusu, vergi hukukunda en çok tartışılan ve zaman zaman duraksamalara yol açan konulardan biri. Bu duraksama ve tartışmaların bir kaynağı da çelişkili yargı kararları. Doktora öğrenciliğinden titizliği ve araştırmacılığı ile tanıdığımız Yerlikaya, bu çalışmasında da konuyu, aynı nitelikleri ile çıkan ihtilafların ve yargı kararlarının ışığında irdelemiş. Kitapta konu, vergilendirme işlemleri ve beyanname türleri açısından ayrı ayrı incelenmiş ve konunun yargılamanın aşamalarına etkisi de ayrıca ele alınmış. Bildiğimiz kadarı ile konuyu kitap boyutuna taşıyan ilk ve tek çalışma. Kitap vergi hukuku, idare hukuku ve idari yargılama hukuku üzerinde çalışanların görmezden gelemeyeceği bir kaynak. Bu eseri edinmek isteyenler ise, yayımcı kuruluş olan Kazancı Kitapçılık'ın 0212.4580343 veya 0212.4584310 numaralı telefonlarına müracaat edebilirler.

Bu arada, geçtiğimiz aylarda kamu oyuna açıklanarak görüş toplanan Ticaret Kanunu Tasarı Taslağı'nı bulamayanlara veya web sayfasından hacmi dolayısıyla indirmek mümkün olmuyor diyenlere de bir haber. Ticaret Kanunu Tasarı Taslağı, gerekçeli ve mevcut kanunla mukayese tablolu olarak, Av. Mehmet Akuğur tarafından "Türk Ticaret Kanunu Tasarısı" adı altında kitap olarak yayınlandı. Edinmek isteyenler yayıncı kuruluş olan Vedat Kitapçılık'ın 0212..5166839 veya 0212.2401254 numaralı telefonlarına müracaat edebilirler.

Çeşitli kişi, kurum ve kuruluşlar tasarıya yapılan eleştirilerini ve tasarı hakkındaki görüşlerini Adalet Bakanlığı'na iletti. Bu görüşlerin bir kısmı, kurum veya kuruluşların web sayfasında yayınlandı. Bu arada tasarıya ilişkin görüş ve eleştirilerini Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu, "Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Değerlendirme ve Öneriler" adı altında yayınladı. Tasarıyı hukuksal eleştirileri ile birlikte analiz etmek isteyenler ise Sayın Moroğlu hocanın bu çalışmasını, İstanbul Barosu'ndan edinebilirler

 

 

KDV VE ÖTV’YE KARŞILAŞTIRMALI BİR BAKIŞ

Yazar: Cahit YERCİ, MA, YMM

KDV	ÖTV
Genel harcama (tüketim) vergisidir.	Özel harcama (tüketim) vergisidir. ÖTVK’nın ekinde yer alan dört listede belirtilmiş mallardan alınır.
Mallar ve hizmetler için yapılan harcamalardan alınır.	Mallar için yapılan harcamalardan alınır. Hizmetler için yapılan harcamalar vergi kapsamına girmez.
Çok aşamalıdır. İmalatçı aşamadan perakendeci aşamaya kadar bütün aşamalarda vergileme söz konusu olur.	Tek aşamalıdır. Vergileme tek bir aşamada yapılır.
İndirim esasına dayalıdır. Nihai tüketim aşaması hariç, her aşama, bir önceki aşamaya ödediği vergiyi, bir sonraki aşamaya mal teslim ederken ya da hizmet ifa ederken hesapladığı vergiden indirebilir.	Bazı durumlar hariç verginin indirimine izin verilmemektedir.
Verginin indirimi söz konusu olduğu için ödenen verginin gider ya da maliyet yazılması, genel ilke olarak,  söz konusu olmaz. Ancak, verginin indirilemediği haller de vardır. Bu durumlarda indirilemeyen katma değer vergisinin, duruma göre, gider ya da maliyet unsuru olarak dikkate alınabilmesi olanağı vardır.	İndirilemediği için, ÖTV, ödeyen açısından, bir maliyet unsurudur. VUK, iktisadi işletmelere dahil edilen gemilerin ve taşıtların ediniminde ödenen ÖTV’nin genel gider ya da maliyet yazılması konusunda işletmeyi serbest bırakmıştır.
Bütün malların ithalatı verginin konusunu oluşturur.	Bazı malların ithalatı verginin konusunu oluşturur.
İthalatta KDV gümrük idaresince alınır. İthalatta alınan KDV VUK kapsamına girmez. Bu nedenle,  ithalatta alınan KDV’ye ilişkin olarak ortaya çıkan ve zamanaşımı, ceza kesme, düzeltme gibi hususlara ilişkin uygulama konuları VUK hükümleri çerçevesinde değil, Gümrük Kanunu (GK) hükümleri çevresinde sonuıçlandırılır.	İthalatta ÖTV gümrük idaresince alınır. İthalatta alınan ÖTV VUK kapsamına girmez. Bu nedenle,  ithalatta alınan ÖTV’ye ilişkin olarak ortaya çıkan ve zamanaşımı, ceza kesme, düzeltme gibi hususlara ilişkin uygulama konuları VUK hükümleri çerçevesinde değil, Gümrük Kanunu (GK) hükümleri çevresinde sonuıçlandırılır.
İthalatta alınan KDV’ye bağlı bir ceza uygulamak gerektiğinde bu ceza GK hükümlerine göre saptanır.	İthalatta alınan ÖTV’ye bağlı bir ceza uygulamak gerektiğinde bu ceza GK hükümlerine göre saptanır
Teslim konusu mal, ÖTV’ye de tabi olduğu durumda, katma değer vergisi matrahı ÖTV’yi de içerir. Dolayısıyla ÖTV’ye isabet eden bir KDV de söz konusu olur.	ÖTV’nin matrahı (ÖTV hariç) katma değer vergisi matrahını oluşturan unsurlardan oluşur.
Bir tüketici satın aldığı bir mal dolayısıyla kendisine düzenlenen belgede ödediği KDV’yi görme olanağı bulur.	Bir tüketici satın aldığı bir mal dolayısıyla kendisine düzenlenen belgede ödediği ÖTV’yi, ancak, vergileme o satın alma aşamasında yapılıyorsa görür, aksi halde görmez.
İthalat tanımı KDVK’da yoktur.	İthalat tanımı ÖTVK’da vardır.
KDVK’da teslim tanımı bulunmaktadır.	ÖTVK’da teslim tanımı bulunmaktadır.
Müzayede mahallerinde yapılan satışlar KDV’nin konusuna girer.	ÖTVK’nın ekindeki listelerde yer alan malların ÖTV uygulanmadan önce müzayede yoluyla satışı ÖTV’nin konusuna girer.

DIŞ TİCARET MEVZUATI-OKUMA LİSTESİ

DIŞ TİCARET MEVZUATI OKUMA ve BAŞVURU LİSTESİ (Listedeki Makalelerin Tamamı Cahit YERCİ tarafından yazılmıştır)
1	Gümrük Mevzuatı Dahil İthalatta KDV, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2005, 401 sayfa.
2	Türkiye İle Avrupa Birliği Arasında Gümrük Birliği ve İhracat Teşvikleri	Vergi Sorunları Dergisi Dergisi, Sayı: 77	Ocak 1995
3	Türkiye’nin Avrupa Birliği ile Gerçekleştireceği Gümrük Birliği ve Devlet Yardımları	Yaklaşım, Sayı: 28	Nisan 1995
4	Gümrük Hattı Dışı Eşya Satış Mağazaları	Vergi Sorunları Dergisi Sayı:133	Ekim 1999
5	Vergi Avantajı Getiren Bir Uygulama: Gümrük Kontrolü Altında İşleme	Vergi Sorunları Dergisi Sayı: 150	Mart 2001
6	Gümrük Vergisine Dava Açılması Ceza Uygulamasını Engellemez Mi?	Diyalog, Sayı: 156	Nisan 2001
7	Gümrük Vergilerinde İtiraz ve Ödeme Süresi	Mükellefin Dergisi Sayı:100	Nisan 2001
8	Dahilde İşleme Rejiminin Avantajı	Mükellefin Dergisi Sayı:101	Mayıs 2001
9	Gümrük Kontrolü Altında İşleme, Bir Vergi Erteleme Olanağı	Yaklaşım, Sayı: 101	Mayıs 2001
10	Gümrük Mevzuatında Muğlak Bir İfade: Verginin Kesinleşmesi	Diyalog,  Sayı: 158	Haziran 2001
11	Türkiye’nin İçinde Bulunduğu Tercihli Ticaret Uygulamaları	Mükellefin Dergisi Sayı:102	Haziran 2001
12	Gümrük Vergisinde ve İthalatta Alınan Katma Değer Vergisinde Ceza Uygulaması	Vergi Sorunları Dergisi Sayı: 154	Temmuz 2001
13	İthalat Vergilerine ve Gümrük Mevzuatı Uyarınca Uygulanan Cezalara Karşı Vergi Mahkemelerinde Açılan Davalarda Tahsilat Konusu	Vergi Sorunları Dergisi Sayı: 165	Haziran 2002
14	Yeni Gümrük Yönetmeliği’nin 643’üncü Maddesinin Getirdiği	Gümrük Dünyası	Temmuz 2002
15	Gümrük Kanunu Gereğince Gecikme Faizi Uygulaması	Vergi Sorunları Dergisi Sayı: 167	Ağustos 2002
16	Eşyanın Geçici Depolanmasından Doğan Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi Durumunda Katma Değer Vergisi Yükümlülüğü Doğar mı?	Vergi Sorunları Dergisi Sayı: 168	Eylül 2002
17	İhraç Edildikten Sonra Geri Gelen Eşyada KDV	Mükellefin Dergisi, Sayı: 117	Eylül 2002
18	Gümrük Kanunu Uyarınca Teminatlı İşlemlerde Katma Değer Vergisi	Diyalog Sayı: 173	Eylül 2002
19	Akreditifli Ödeme Şekline Göre Yapılan İthalatta Ödenen Faiz ve Komisyonların Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu	Diyalog Sayı: 174	Ekim 2002
20	Gümrük Hattı Dışı Eşya Satış Mağazalarına Yurt İçinden Yapılan Teslimler İhracat mıdır?	Vergi Sorunları Dergisi Sayı: 170	Kasım 2002
21	Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimine Tabi Eşyada Katma Değer Vergisi	Mali Çözüm Dergisi Sayı:62	Ocak-Şubat-Mart 2003
22	Tasfiyelik Hale Gelen Eşyada ve Bu Eşyanın Yeniden İhraç Amaçlı Satışında Katma Değer Vergisi	Mükellefin Dergisi Sayı:122	Şubat 2003
23	Mahrece İade Edilen Eşyada Katma Değer Vergisi	Diyalog Sayı: 180	Nisan 2003
24	İthal Malı Tasfiyelik Hale Getiren Bir Durum ve Vergileme	Diyalog Sayı: 181	Mayıs 2003
25	Tamir Amacıyla Geçici İhracı Yapılan Eşyanın Yeniden  İthalinde Vergileme	Mükellefin Dergisi, Sayı: 126	Haziran 2003
26	İthalatta KDV Doğuran Olay	Vergi Dünyası, Sayı:264	Ağustos 2003
27	İthalatta Alınan KDV’nde Ödeme Süresi (I)	Mükellefin Dergisi Sayı:131	Ekim 2003
28	İthalatta Alınan KDV’nde Ödeme Süresi (II)	Mükellefin Dergisi Sayı:132	Kasım 2003
29	Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Yapılan Makine ve Teçhizat İthalatında Katma Değer Vergisi İstisnası	Vergi Dünyası, Sayı:267	Kasım 2003
30	Taşıma Araçlarında KDV İstisnası	Vergi Dünyası Sayı:271	Mart 2004
31	Hizmet İthalatında KDV (I)	Yaklaşım, Sayı:	Kasım 2005
32	Hizmet İthalatında KDV (II)	Yaklaşım, Sayı:	Aralık 2005
33	Gümrük Kanunu’nun 245/3’üncü Maddesinin Anayasa Mahkemesi’nce İptali Üzerine Bir Değerlendirme	Vergi Sorunları Dergisi Sayı:212	Mayıs 2006
34	İthalatta Özel Tüketim Vergisi	Diyalog Sayı: 223	Kasım 2006
35	Malul, Sakat ve Engellilerce Motorlu Taşıt İthalinde Vergi İstisnası	Vergi Sorunları Dergisi Sayı:219	Aralık 2006
36	İthalatta KDV ve ÖTV Hükümlerine Karşılaştırmalı Bir Bakış	Vergi Sorunları Dergisi Sayı:220	Ocak 2007
37	ÖTVK’nın Müteselsil Sorumluluk Öngören 13/3’üncü Maddesine İlişkin Değerlendirmeler	Diyalog Sayı:	Şubat 2007
38	Kabahatler Kanunu’nun İthalatta Alınan Vergilere İlişkin Cezalara Yansıması	Vergi Sorunları Dergisi Sayı:227	Ağustos 2007
39	Bir Danıştay Kararı’nın İrdelenmesi (Transit Rejimine Tabi Eşyada Vergileme)	Vergi Sorunları Dergisi Sayı:231	Aralık 2007
40	Yurt Dışından Kiralanan Mallarda Vergileme	Vergi Sorunları Dergisi Sayı:237	Haziran 2008
41	OECD Uluslararası Ticarette Ortak Vergileme İlkeleri Geliştiriyor	Dünya	05/04/2006